چاقی مفرط به عنوان یک بیماری مزمن و چندعاملی، در تمامی گروههای سنی شیوع فزایندهای دارد. در حالی که تغییرات سبک زندگی و درمانهای دارویی به عنوان خط اول درمان توصیه میشوند، در مواردی که این روشها مؤثر نباشند، جراحی چاقی به عنوان یک گزینه درمانی مؤثر مطرح میشود. با این حال، انجام این جراحی در گروههای سنی خاص مانند نوجوانان (کمتر از 18 سال) و سالمندان (بیش از 65 سال) نیازمند دقت بیشتری است؛ زیرا هر یک از این گروهها دارای شرایط فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی منحصر به فردی هستند. این مقاله به بررسی وضعیت موجود، ملاحظات خاص و الزامات عملیاتی در این دو گروه سنی میپردازد.
مقاله پیشنهادی برای مطالعه: اسلیو معده چیست
جراحی چاقی در نوجوانان
جراحی چاقی در نوجوانان تنها در شرایط خاص و پس از بررسی دقیق توصیه میشود. معمولاً این جراحی برای نوجوانانی مناسب است که شاخص توده بدنی (BMI) بالای 30 داشته و همزمان با بیماریهای مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع 2، آپنه خواب شدید یا فشار خون بالا مواجه هستند، یا در مواردی که BMI بالای 35 باشد حتی بدون بیماریهای همراه، اقدام به جراحی میشود.
علاوه بر شاخص BMI، بلوغ جسمانی نیز یک فاکتور مهم است و معمولاً توصیه میشود جراحی پس از رسیدن به بلوغ اسکلتی انجام شود، که حدود 13 سال برای دختران و 15 سال برای پسران است، مگر در شرایطی که خطرات چاقی شدید و فوری باشد. همچنین پیش از جراحی، باید حداقل شش ماه تلاش ناموفق برای کاهش وزن از طریق رژیم غذایی، ورزش و مشاوره روانشناختی انجام شده باشد تا اطمینان حاصل شود که روشهای غیرجراحی به تنهایی کافی نبودهاند.
حمایت خانواده و تعهد به تغییرات سبک زندگی پس از عمل نیز نقش حیاتی دارد، زیرا موفقیت بلندمدت جراحی نه تنها به تکنیک عمل، بلکه به پایبندی نوجوان و اطرافیان به رعایت رژیم، فعالیت بدنی و پیگیری پزشکی بستگی دارد.
مقاله پیشنهادی برای مطالعه: تاثیر گرسنگی بر کاهش وزن
مزایا و معایب جراحی چاقی در نوجوانان
مزایا؛ جراحی چاقی در نوجوانان میتواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. این روش میتواند دیابت نوع ۲ را در بیش از ۸۰٪ موارد بهبود یا حتی درمان کند و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهد. علاوه بر این، بسیاری از نوجوانان پس از جراحی، تغییرات مثبت در نمایه روانی و اجتماعی خود تجربه میکنند و کیفیت زندگی، عملکرد تحصیلی و تعاملات اجتماعی آنها بهبود مییابد.
معایب؛ با وجود مزایای بالقوه، جراحی چاقی در نوجوانان با چالشها و ریسکهایی نیز همراه است. این روش ممکن است در تثبیت رشد تأثیر بگذارد و جذب مواد مغذی مهم مانند آهن و ویتامین D را کاهش دهد. نیاز به مشاوره روانشناسی پیش از جراحی برای آمادگی ذهنی و عاطفی ضروری است و احتمال عدم تعهد به برنامههای پیگیری و مصرف مکملهای غذایی پس از جراحی وجود دارد. همچنین رشد استخوان و قد ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد، بنابراین تصمیمگیری باید با دقت و تحت نظارت متخصصان انجام شود.
جراحیهای رایج در نوجوانان
جراحیهای رایج در نوجوانان شامل بایپس معده و اسلیو معده است. اسلیو معده به دلیل سادگی و عوارض کمتر، بیشتر توصیه میشود. با این حال، استفاده از دستگاههای غیرجراحی مانند بالون معده در این گروه سنی هنوز توصیه نمیشود.
جراحی چاقی در سالمندان
جراحی چاقی در سالمندان به دلیل افزایش خطرات ناشی از سن و بیماریهای همراه، با احتیاط و بررسی دقیق انجام میشود. این روش معمولاً برای افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) بالای 30 همراه با بیماریهای مرتبط با چاقی، یا BMI بالای 35 در نظر گرفته میشود.
پیش از جراحی، ارزیابی کامل سلامت عمومی شامل بررسی قلبی-عروقی، ریوی و کلیوی ضروری است تا خطرات حین عمل و پس از آن به حداقل برسد. علاوه بر شاخص BMI و سلامت عمومی، امید به زندگی فرد نیز در تصمیمگیری اهمیت دارد، زیرا هدف از جراحی در سالمندان، بهرهمندی از مزایای کاهش وزن و بهبود کیفیت زندگی است.
تمرکز اصلی جراحی در این گروه سنی، بهبود کیفیت زندگی و کاهش بار بیماریهای مرتبط با چاقی، مانند آرتروز، دیابت یا فشار خون بالا، است و کاهش وزن صرف به تنهایی هدف نیست. موفقیت بلندمدت عمل در سالمندان نیز وابسته به پایبندی فرد به مراقبتهای پس از جراحی و تغییر سبک زندگی است.
مزایا و معایب جراحی چاقی درسالمندان
جراحی چاقی در سالمندان مزایای قابل توجهی دارد. این روش میتواند نیاز به داروهای دیابت و فشار خون را کاهش دهد و بار قلبی-تنفسی را کم کند، که به بهبود عملکرد قلب و ریهها کمک میکند. همچنین، کاهش وزن با افزایش تحرک و بهبود عملکرد بدنی همراه است و میتواند کیفیت زندگی روزمره سالمندان را ارتقا دهد. مطالعات نشان دادهاند که انجام جراحی چاقی در این گروه سنی میتواند خطر مرگومیر میانمدت را نسبت به ادامه چاقی مفرط کاهش دهد و به سلامت کلی فرد کمک کند.
با این حال، این روش دارای معایبی نیز هست که باید در نظر گرفته شوند. کاهش توده عضلانی و استخوانی در سالمندان ممکن است تشدید شود و به همین دلیل نیاز به برنامههای توانبخشی و تغذیه مناسب پس از عمل وجود دارد. علاوه بر این، احتمال بروز عوارض حین و بعد از عمل، مانند عفونت، ترومبوز و ریسک بیهوشی، در سالمندان بالاتر است و انتخاب نوع جراحی اهمیت ویژهای دارد. به عنوان مثال، جراحی اسلیو معده ممکن است از نظر جذب مواد مغذی سادهتر از بایپس معده باشد و برای برخی سالمندان گزینه ایمنتری محسوب شود.
مقاله پیشنهادی برای مطالعه: بستن رگ اشتها
سؤالات متداول کاربران
آیا جراحی چاقی در نوجوانان ایمن است؟
بله، در نوجوانانی که شرایط لازم را دارند و تحت نظارت تیم متخصص انجام شود، ایمنی بالایی دارد.
آیا برای سالمندان بالای 65 سال هم انجام میشود؟
بله، اگر سالمند از نظر پزشکی پایداری داشته باشد و مشاورههای پیش از عمل را با موفقیت طی کند، امکانپذیر است.
آیا سالمندان بعد از جراحی به استقلال خود آسیب میزنند؟
خیر، در اغلب موارد پس از کاهش وزن، تحرک و عملکرد جسمی سالمندان بهبود مییابد.
مقاله پیشنهادی برای مطالعه: تجربیات کسانی که عمل اسلیو معده انجام داده اند
نکات تکمیلی
در نوجوانان، علاوه بر شاخص توده بدنی و بلوغ جسمانی، رضایت والدین و رضایت آگاهانه نوجوان از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا سن قانونی برای تصمیمگیری مستقل در مناطق مختلف متفاوت است. برای سالمندان، ارزیابی قوه شناختی و توانایی درک پیامدهای جراحی اهمیت دارد تا اطمینان حاصل شود که فرد قادر به اتخاذ تصمیمی آگاهانه است. در هر دو گروه، تصمیمگیری باید چندرشتهای و تیممحور باشد و شامل متخصص جراحی، روانشناس، کارشناس تغذیه و سایر اعضای تیم پزشکی باشد تا هم جوانب جسمی و هم جنبههای روانی و اجتماعی مدنظر قرار گیرد. این رویکرد جامع، ریسکها را کاهش داده و احتمال موفقیت و سازگاری طولانیمدت با سبک زندگی جدید را افزایش میدهد.
مشاوره جراحی چاقی در نوجوانان و سالمندان
جراحی چاقی یک درمان مؤثر برای نوجوانان و سالمندان مبتلا به چاقی شدید است، اما نیازمند رویکردی شخصیسازی شده و چندمتخصصه است. در نوجوانان، تمرکز بر رشد فیزیولوژیکی و روانی و در سالمندان، بر پیشآگهی درمانی و کیفیت زندگی است. ارزیابی دقیق قبل از عمل، برنامهریزی برای مراقبتهای پس از عمل و مشارکت خانواده و متخصصان مختلف (جراح، روانشناس، متخصص تغذیه) نقش کلیدی در موفقیت این جراحیها دارد.
برای مشاوره کاهش وزن سریع و پایدار با دکتر پدرام طالبیان، جراح اسلیو معده و بای پس معده، دارای مدرک فلوشیپ فوق تخصصی جراحی چاقی میتوانید از طریق فرم زیر اقدام نمائید.
مقالات پیشنهادی برای مطالعه:
