سرطان معده زمانی ایجاد می شود که سلول های هر قسمت از معده به طور غیر طبیعی رشد کرده و تقسیم شوند. تومورها می توانند در هر جایی از معده شروع شوند، اما بیشتر آنها در بافت غده ای در سطح داخلی معده شروع می شوند.
سرطان چیست؟
سرطان یک بیماری خطرناک است که ناشی از رشد نامنظم و بینظم سلولهای بدن است. در بدن سلولها به صورت طبیعی تقسیم و نمو میکنند تا بازسازی بافتهای بدن را انجام دهند. اما در مواردی، فرآیند تقسیم و نمو سلولها به طور غیرمعمولی اتفاق میافتد و سلولها به طور نامنظم و بینظم تقسیم میشوند. این سلولها به صورت نرمال نمیتوانند وظایف خود را انجام دهند و به جای آن، تودههای سلولی غیرطبیعی را با نام “تومور” یا “سرطان” شکل می دهند.
تومورها به دو نوع تقسیم میشوند: بیخطر (خوشخیم) و خطرناک (بدخیم). تومورهای بیخطر معمولاً محدود به محل خود میمانند و به بقیه بخشهای بدن منتقل نمیشوند. اما تومورهای بدخیم قادر به تجاوز و تخریب بافتهای اطراف، حمله به سایر سازمان ها و ارگان ها ی بدن و حتی گسترش به سایر مناطق بدن میباشند. این فرآیند، که به عنوان متاستاز سرطانی شناخته میشود، میتواند به تشکیل تومورهای ثانویه در سایر اندامها و بافتها منجر شود.
علت ایجاد سرطان:
علل ایجاد سرطان ها پیچیده هستند و ممکن است شامل عوامل ژنتیکی و موروثی، عوامل محیطی (مانند عوامل شیمیایی، فیزیکی یا ویروسی)، استعمال ترکیبات دخانیات، عادات غذایی ناسالم، نقص در سیستم ایمنی بدن و افزایش سن باشد. عواملی دیگری مانند چاقی، نداشتن فعالیت بدنی منظم، مصرف الکل، برخی نژادهای خاص و تماس با مواد ضدعفونی کننده نیز میتوانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.
روش های تشخیص سرطان
تشخیص سرطان شامل فرآیندهایی مانند بررسیهای تصویربرداری (مثل رادیوگرافی، سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI)، مارکرهای آزمایشگاهی (مثل آزمایش خون، بیوپسی و سیتولوژی) و بررسیهای پاتولوژیک (مثل بررسی بافت سرطانی) است. درمان سرطان به عواملی مانند نوع سرطان، مرحله بالقوه سرطان، موقعیت جغرافیایی در بدن، وضعیت عمومی بیمار و خود بیمار بستگی دارد. روشهای درمان سرطان شامل جراحی، شیمی درمانی (کموتراپی)، رادیوتراپی (پرتو درمانی)، درمان هورمونی و درمان هدفمند مولکولی (مثل درمانهای مبتنی بر آنتیبادیها و مهارکنندههای تیروزین کیناز) میباشد. همچنین، در برخی موارد، ترکیبی از این روشها استفاده میشود.
پیشگیری از ابتلا به سرطان
اهمیت پیشگیری از ابتلا به سرطان نیز بسیار مهم است. برخی از روشهای پیشگیری شامل اجتناب از مواد مستعد به ایجاد سرطان مانند دخانیات، مصرف مواد مخدر و الکل، تزریق واکسن های مناسب(مانند واکسن هپاتیت B و واکسن (HPV))، داشتن رژیم غذایی سالم (که شامل میوهها و سبزیجات فراوان، محصولات غذایی کامل، محدود کردن مصرف چربیهای اشباع شده و قند ساده میشود) و حفظ وزن سالم و فعالیت بدنی منظم است. همچنین، انجام برنامههای اسکرینینگ سرطان، مانند ماموگرافی (برای سرطان پستان)، کولونوسکوپی (برای سرطان روده بزرگ) و پاپ اسمیر (برای سرطان دهانه رحم)، در تشخیص زودهنگام و پیشگیری از سرطان بسیار موثر است.
سرطان معده چیست؟
سرطان معده، نوعی سرطان است که در بافتهای معده شکل میگیرد. معده عضوی است که در قسمت بالایی دستگاه گوارش قرار دارد و مسئولیت هضم غذا و تولید اسید معده را دارد.
سرطان معده معمولاً از لایههای بافتی دیوار معده شروع میشود. در ابتدا، سلولهای غیرطبیعی و نامنظم در بافت معده شکل میگیرند و به تدریج به تومورهای بدخیم تبدیل میشوند. اگر این تومورها بیخطر (خوشخیم) باشند، به عنوان تومورهای آدنوماتوز که معمولاً در لایههای مخاطی معده شکل میگیرند شناخته میشوند. اما اگر تومورها بدخیم باشند، به عنوان سرطان معده شناخته میشوند.
علت ایجاد سرطان معده
علل ایجاد سرطان معده هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. اما برخی عوامل ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان معده مرتبط باشند. این عوامل شامل موارد زیر میشوند:
- عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری: عامل ایجاد این عفونت باکتری است که میتواند التهاب معده را ایجاد کند و خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
- عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی از سرطان معده ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
- عوامل محیطی: عواملی مانند مصرف طولانی مدت غذاهای فرآورده شده، سیگاری بودن، مصرف بیش از حد نمک و مواد نگهدارنده ممکن است باعث افزایش خطر سرطان معده شوند.
- گروه خونی: برخی تحقیقات نشان دادهاند که افراد با گروه خون A بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان معده قرار دارند.
سرطان معده چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص سرطان معده معمولاً از طریق یک فرآیند تشخیصی گام به گام انجام میشود. در ادامه، روشهای شایع برای تشخیص سرطان معده را بررسی میکنیم:
–ارزیابی تاریخچه پزشکی و بررسی فیزیکی: پزشک ابتدا با شما درباره تاریخچه بیماریتان وعلائمی که تجربه کردهاید صحبت میکند. سپس بررسی فیزیکی، معاینات بالینی و اندازه گیری های علائم حیاتی صورت می گیرد.
–آزمایش خون: آزمایش خون برای بررسی مارکر های بیماری مانند آنتیژن هلیکوباکتر پیلوری، علائم التهاب و مارکرهای سرطانی میتواند انجام شود.
–آندوسکوپی: در این روش، یک لوله نازک و انعطافپذیر به نام آندوسکوپ از طریق دهان و مری به معده وارد میشود. این لوله دارای یک دوربین است که به پزشک اجازه میدهد بافتهای داخل معده را مشاهده و بررسی کند.در صورت لزوم ممکن است در حین آندوسکوپی نیاز به نمونه برداری از جدار مری یا معده هم انجام شود.
–بیوپسی: در صورتی که پزشک خونریزی یا تغییرات سونوگرافی مشکوکی در معده مشاهده کند، ممکن است نمونهای از بافت معده برداشت شود. این روش به عنوان بیوپسی شناخته میشود و نمونههای بافتی برای بررسی با میکروسکوپ قرار میگیرند. بیوپسی میتواند به تشخیص نوع سرطان و میزان گسترش آن کمک کند.
در صورتی که سرطان معده تشخیص داده شود، باید مراحل بررسی تشخیصی بیشتری انجام شود تا میزان گسترش سرطان و استقرار آن در سایر اجزای بدن مشخص شود. این موضوع شامل آزمایشهای تصویربرداری پیشرفته مانند توموگرافی محاسباتی (CT SCAN)، رزونانس مغناطیسی (MRI)، پوزیترون امیژن توموگرافی (PET SCAN) و آندوسکوپی محاسباتی (CT endoscopy) میشود. همچنین، آزمایشهای مکمل مانند آزمایشهای تهیه عکس فلوروسنت و آزمایشهای تشخیصی بر روی DNA نیز ممکن است انجام شود.
علائم سرطان معده :
سرطان معده در مراحل اولیه خود ممکن است بدون علائم خاصی باشد و به طور تدریجی در طول زمان علائمی ظاهر شود. اما در برخی موارد ، سرطان معده ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- درد شکم: درد یا سوزش در قسمت بالایی شکم و یا در قسمت مری که ممکن است پس از خوردن غذا شدت بیشتری یابد. در مراحل پیشرفته، این درد ممکن است شدیدتر شود و به صورت مداوم حس شود.
- سوء هاضمه: علائم مانند سوزش قفسه سینه، تهوع، استفراغ و کاهش اشتها میتواند نشانههای سوء هاضمه و سرطان معده باشد.
- خونریزی: خونریزی از دهان، استفراغ خونی یا وجود خون در مدفوع میتواند نشانه هایی از وجود سرطان معده باشد. این خونریزی ها ممکن است به صورت خونریزی های خفیف و پنهانی و یا به صورت خونریزی واضح باشد که می تواند نشان دهنده ی مشکلات جدی در معده باشد.
- کاهش وزن بدون دلیل: کاهش ناگهانی و بدون دلیل وزن، ضعف و کاهش اشتها میتواند یکی ازعلائم سرطان معده باشد. این نشانه معمولاً در مراحل پیشرفته سرطان معده ظاهر میشود.
- آنمی یا کم خونی: سرطان معده ممکن است باعث کاهش تولید سلولهای قرمز خون شود که منجر به کاهش سطح هموگلوبین و آنمی (کاهش تعداد سلولهای قرمز خون) میشود. علائم آنمی شامل خستگی، ضعف، خشکی پوست و احساس عدم توازن میشود.
- تورم شکم: در مراحل پیشرفته سرطان معده، ممکن است تودههای توموری در شکم شکل بگیرند و باعث تورم و افزایش اندازه شکم شوند.
روش های درمانی سرطان معده
درمان سرطان معده بستگی به مرحله بالینی بیمار، موقعیت و اندازه تومور، و وضعیت عمومی بیمار دارد. در ادامه، چندین روش درمانی که برای سرطان معده استفاده میشود را ذکر میکنیم:
- جراحی: جراحی برای برداشتن تومور معده و بافتهای اطراف آن استفاده میشود. اگر سرطان در مرحله اول و محدود به معده باشد، جراحی میتواند روش درمانی اصلی باشد. در بعضی موارد، طی جراحی برداشتن توده لازم است این کار به همراه بخشی از مجاری هضمی (مانند بخشی از مری، معده، و یا بخشی از روده) انجام شود.
- رادیوتراپی: در رادیوتراپی، پرتوهای با انرژی بالا استفاده میشود تا سلولهای سرطانی را تخریب و تومور را کوچکتر کند. رادیوتراپی میتواند به صورت قبل یا بعد از جراحی استفاده شود و در برخی موارد ممکن است به تنهایی نیز به عنوان روش درمانی اصلی استفاده شود.
- شیمی درمانی: در شیمی درمانی، داروهایی که توانایی کشتن سلولهای سرطانی را دارند، استفاده میشوند. این داروها ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی مورد استفاده قرار گیرند. شیمی درمانی میتواند به تنهایی یا به همراه سایر روشهای درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
- هدفمندسازی داروها: در برخی از موارد، داروها به صورتی طراحی میشوند که به صورت انتخابی به سلولهای سرطانی معده حمله می کنند و آنها را تخریب می کنند. این روش به عنوان هدفمندسازی داروها یا درمان هدفمند نیز شناخته میشود.
- درمان هدفمند مولکولی: در برخی از موارد سرطان معده، تحقیقات مولکولی بر روی تومور صورت میگیرد تا نوع خاصی از تغییرات ژنتیکی در سلولهای سرطانی شناسایی شود. سپس داروهایی که به طور خاص بر این تغییرات مولکولی اثر میگذارند، استفاده میشوند.
همچنین، درمان سرطان معده ممکن است شامل ترکیبی از روشهای مختلف باشدمانند جراحی همراه با رادیوتراپی و شیمی درمانی یا ترکیبی از روشهای دیگر باشد. در هر صورت، تصمیم نهایی در مورد روش درمانی به عهده پزشک شما است و باید با او مشاوره کنید تا بهترین گزینه را برای شرایط شما تعیین کنید.
سخن پایانی
سرطان معده همیشه قابل پیشگیری نیست، اما اگر زود تشخیص داده شود، قابل درمان است. بسته به تشخیص سرطان شما،پزشک شما ممکن است جراحی را برای برداشتن سلول های سرطانی یا تومورها توصیه کند. همچنین ممکن است ترکیبی از درمانها را پیشنهاد کنند که میتواند سلولهای سرطانی را بکشد یا کوچک کند. در نهایت، پیش آگهی شما به عوامل متعددی بستگی دارد که می توانید با پزشک خود صحبت کنید.
